เป็นที่เข้าใจและยอมรับ โดยทั่วไปแล้วว่า การจะรักษาผืนป่าและทรัพยากรธรรมชาติที่บรรพบุรุษคนรุ่นก่อนทิ้งมรดกไว้ให้ คนรุ่นเรารักษานั้น เป็นเรื่องที่กระทำให้สำเร็จได้ยาก แม้กระทั่งหน่วยงานรัฐที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรง เช่น กรมป่าไม้ ที่มีทั้งบุคลากรผู้ทรงคุณวุฒิ มีความรู้จำนวนมาก มีความพร้อมด้านต่างๆมากกว่าหน่วยงานใด ก็ยังไม่สามารถเข้าใกล้เป้าหมายของการบรรลุความสำเร็จในการอนุรักษ์และรักษา ทรัพยากรธรรมชาติดังกล่าวได้ ระยะเวลาร้อยกว่าปีที่ก่อตั้งกรมป่าไม้ขึ้นมา ผลงานย่อมเป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณชนทั้งหลายแล้ว

ความร่วมมือจากทุกฝ่าย ทั้งหน่วยงานรัฐ เอกชน องค์กรต่างๆ ชุมชนท้องถิ่น ฯลฯ พร้อมความสำนึกแน่วแน่มั่นคงที่จะรักษาทรัพยากรดังกล่าว ความตื่นตัวและความรู้ความเข้าใจการอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ก่อประโยชน์สูงสุดแก่ชุมชน ความสามัคคีและความพร้อมที่จะร่วมมือช่วยเหลือกันอย่างจริงจัง จะเป็นเครื่องมือนำไปสู่เป้าหมายดังที่เราท่านและสังคมต่างมุ่งหวัง

เป็นไปไม่ได้เลยที่เราจะก้าวไปสู่เป้าหมายที่ตั้งไว้ หากองค์ประกอบในห่วงโซ่แห่งปัญหายังไม่ได้รับการส่งเสริมแก้ไข ไม่ว่า ปัญหาลูกจ้างชั่วคราวที่เป็นกำลังหลักของภาครัฐผู้มีรายได้และคุณภาพชีวิต ที่ค่อนข้างแร้นแค้นผู้ซึ่งคอยเฝ้าระวังดูแลผืนป่า ที่ต้องออกแรงแบกอาวุธปืนที่ล้าสมัยรอนแรมลาดตระเวนไปตามป่าเขา เจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าหัวหน้าหน่วยที่ได้รับมอบหมายให้ดูแลพื้นที่ป่าเขาห้วยน้ำเป็นบริเวณกว้าง โดยได้รับอุปกรณ์สนับสนุนในการทำงานคือเท้าทั้งสองข้างเพื่อใช้ในการเดินทาง ไม่เคยมีเครื่องรับ-ส่ง วิทยุสื่อสาร ฯลฯ จึงเป็นไปไม่ได้ที่จะดูแลทุกองค์ประกอบอย่างทั่วถึง

ผู้ช่วยหัวหน้าเขตฯบางท่านที่ หมุนเวียนเปลี่ยนมาดูแลการบริหารจัดการไม่มีเวลาตรวจตราพื้นที่ทั้งที่ทำ งานอยู่นานปี หัวหน้าเขตฯที่ดีบ้างร้ายบ้างและเปลี่ยนได้ปีละมากกว่าหนึ่งคน ตามแต่ท่านอธิบดีจะจัดส่งมาให้ บางท่านเป็นผู้มีอุดมการณ์ มีความมุ่งมั่นที่จะทำหน้าที่รักษาทำนุบำรุงผืนป่า เอาใจใส่วางแผนงานไว้ดี เป็นที่น่าชมเชยและอบอุ่นใจ อีกท่านมาไม่ใส่ใจการงาน เพราะที่มาก็ไม่ได้ตั้งเป้าหมายอื่นใดเป็นพิเศษ นอกจากต้องการความก้าวหน้าในตำแหน่งหน้าที่ จึงมัวแต่ซ้อมตีกอล์ฟ วิ่งรถไปดูนากุ้ง สวนเงาะ สวนทุเรียน เดือนนึงเข้าเขตฯมาเซ็นต์หนังสือ ๓- ๔ วัน งานการก็มอบให้ผู้ช่วยจัดการดูแลกันไป จึงไม่มีเวลาทำความเข้าใจต่อความสำคัญจำเป็นของความอยู่รอดของผืนป่า ที่ตนเองมารับตำแหน่งและกินเงินเดือนอยู่นั้น ไม่เคยไปเยี่ยมลูกน้อง ไม่เคยเห็นหน่วยพิทักษ์ป่าต่างๆที่อยู่ในพื้นที่รับผิดชอบตลอดหน้าที่ราชการในเขตฯ จึงมองไม่เห็นปัญหา ไม่เข้าใจงาน และยกเลิกแผนงานดีๆที่หัวหน้าเขตฯคนก่อนๆ ทุ่มเทพยายามวางแนวและวิธีการแก้ปัญหาไว้ ไปซะมากก็มี

บางครั้งมีคำสั่งนโยบายจากกรมฯที่ต้องปฏิบัติ ซึ่งหลายครั้งสั่งมาก็ทำไม่ได้(เพราะไม่รู้จะทำไปทำไม) หรือทำได้ก็ไม่ได้แก้ปัญหาแต่กลับสร้างปัญหาใหม่ให้ตามไปแก้ไขอีกก็มี ปัญหามวลชนและชุมชนที่อาศัยอยู่ในป่าบุกรุกพื้นที่ รับจ้างตัดถนนให้นายทุน และ ล่าสัตว์ป่าแล้วส่งให้เจ้าหน้าที่รัฐหน่วยงานอื่นๆที่อยู่ในพื้นที่ขนส่งออก จากป่า ผู้แอบลักลอบล่าสัตว์ที่ไม่มีวันหมดสิ้นไปตราบใดคนในเมืองยังนิยมอุดหนุน ร้านอาหารป่าและบริโภคเนื้อสัตว์ป่าหรือเลี้ยงสัตว์ป่า ปัญหาขบวนคาราวานออฟโร๊ดที่จะแวะเวียนมาตามเทศกาลพร้อมกับทิ้งขยะและรบกวน ระบบนิเวศน์ที่เปราะบางในนามการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ หรือบ้างก็มาแจกของให้ชาวบ้าน ซึ่งชาวบ้านในป่าที่อยู่และเข้าใจและรักป่าบางแห่งเขียนป้ายไม่ต้อนรับก็มี เพราะรู้แล้วว่า มันไม่คุ้มกับธรรมชาติและความเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมการอยู่อาศัยอันสงบสุขและรักษาป่าของชุมชนที่ต้องสูญเสียไป เมื่อเทียบกับรอยยางล้อรถยนต์และขยะจากเมือง ตลอดจนความเสื่อมทรามและเสียหายทางวัฒนธรรมต่างๆที่ทิ้งไว้เมื่อคืนวันก่อนที่นักท่องเที่ยวมีการเลี้ยงฉลองดื่มสุรา เต้นรำกันกลางหมู่บ้าน ท่ามกลางความงุนงงและสนใจของเด็กๆ ที่เฝ้าศึกษาดูและจดจำเป็นแบบอย่างไว้

การเข้าไปแจกของให้ชาวบ้าน จึงเป็นตัวอย่างหนึ่งของสูตรสำเร็จ ที่นักท่องเที่ยวกลุ่มที่ชอบบอกคนอื่นว่า รักป่า ใช้เป็นข้ออ้าง เหตุผล เพื่อเดินทางผ่านเข้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทั้งหลาย เรื่องที่แย่กว่าบางครั้งก็คือปัญหาข้อเท็จจริงถูกบิดเบือนจากสื่อมวลชน และกลุ่มองค์กรต่างๆที่ไม่ก่อให้เกิดบรรยากาศแห่งการร่วมมือในการแก้ปัญหา หากแต่นำพาไปสู่ความขัดแย้งที่รุนแรง และเกิดความแตกแยก ที่ไม่มีวันจบสิ้น

หากเรา ท่านทั้งหลาย ชุมชน และประชาชนในสังคม ไม่ยอมรับกับตัวเองอย่างกล้าหาญถึงปัญหาและข้อเท็จจริงต่างๆที่สามารถแก้ไขได้นี้ ที่เกิดขึ้นอยู่ทั่วไปในผืนป่าทั้งหลาย การที่หวังจะเห็นพัฒนาการความคิดสร้างสรรค์จากการระดมบุคลากรมันสมองเพื่อแก้ปัญหาทั้งหลาย ไม่ว่าจะอยู่ที่ป่าผืนใด หรือแม้กระทั่งในกรมป่าไม้เอง ผลลัภก็จะเป็นดังเช่นที่เคยเป็นมาครั้งแล้วครั้งเล่า ดังปรากฏเป็นข่าวอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน เราทั้งหลายก็จะตกอยู่ในวังวนแห่งการโต้แย้งที่ไม่รู้จบ โดยที่ไม่สามารถหาข้อสรุปหรือแนวทางที่สร้างสรรค์ใดๆได้

ประชาชนคนส่วนใหญ่ในชาติที่ไม่มีหน้าที่โดยตรงต่างก็หวังเฉกเช่นเดียวกับเรา และท่านทั้งหลายผู้ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงด้วยภาระ หน้าที่รับผิดชอบ และต่างก็อยากจะเห็นความก้าวหน้าพัฒนาในงานอนุรักษ์ให้สามารถเคลื่อนไปยัง จุดหมายอย่างมั่นคงถูกต้องตามแนวทางอย่างยั่งยืน เพื่อประโยชน์แก่ชนในชาติและแผ่นดินทั้งคนรุ่นนี้และรุ่นต่อๆไป

ความจริงที่ว่า ผู้คนในสังคมส่วนใหญ่พร้อมจะให้ความร่วมมือในโอกาสตามสมควรนั้นเป็นความจริง ทั้งนี้แล้วส่วนหนึ่งจากความพยายามกระตุ้นเร้าให้สังคมมีส่วนร่วม จากผู้เสียสละและนักอนุรักษ์รุ่นก่อนๆที่ล่วงลับไปแล้วและยังมีชีวิตอยู่ หากเราตระหนักดังนี้แล้ว เรา ท่านทั้งหลายจักได้เร่งระดมสรรพกำลัง ความรู้ความคิดสร้างสรรค์ทั้งหลายทั้งปวง แล้วเริ่มช่วยกันขับเคลื่อนไปในแนวทางที่ถูกต้องสู่จุดหมายเพื่อประโยชน์แก่ ชนในชาติร่วมกัน

เราจะเป็นอีกแรงหนึ่งของพลังสังคมที่พร้อมจะร่วมมือ ช่วยกันผลักดันและแก้ไขปัญหาเท่าที่สติปัญญาความคิดและกำลังที่มี ความฝันที่จะเห็นความก้าวหน้าซึ่งจะนำไปสู่การเริ่มต้นแห่งในการอนุรักษ์ที่ถูกต้อง คงไม่ไกลเกินคาดหวัง หากเราทั้งหลายจักได้หันหน้าเข้าหากัน แล้วเริ่มต้นอย่างจริงจังเสียตั้งแต่วันนี้

ขอเป็นแรงใจและกำลังใจให้นักอนุรักษ์ผู้เสียสละที่ดำเนินงานอยู่ในป่าทั่วทุกผืน ให้แคล้วคลาดปลอดภัย มีปณิธานแน่วแน่มั่นคงไม่หวั่นไหว ร่วมแรงใจต่อลมหายใจที่รวยรินของผืนป่าและสายน้ำที่อ่อนแรง ให้ฟื้นคืนในเร็ววัน

บินนาน
๒๕ มกราคม ๒๕๓๙